Lực lượng vũ trang tỉnh Vĩnh Phúc có tiền thân là Tiểu đoàn 64 (là đơn vị bộ đội địa phương đầu tiên của tỉnh) được thành lập ngày 13/6/1950 tại thôn Song Vân, xã Nguyễn Huệ (nay là xã Vân Trục, huyện Lập Thạch). Từ đó, lực lượng vũ trang tỉnh đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, gắn bó mật thiết với địa phương, luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. 

Ra đời và phát triển trong phong trào đấu tranh cách mạng, trong lúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược trên toàn quốc đang đi vào giai đoạn quyết liệt, Lực lượng vũ trang tỉnh Vĩnh Phúc (LLVT) ngay từ ngày đầu đã mang bản chất của một đội quân cách mạng “Tận trung với nước, tận hiếu với dân, từ nhân dân mà ra vì nhân dân mà chiến đấu”, xứng đáng là lực lượng trung thành, tin cậy bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền và Nhân dân.

LLVT tỉnh Vĩnh Phúc huấn luyện nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu. 

Trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”, LLVT và nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc “Vừa kháng chiến, vừa kiến quốc”, hăng hái thi đua lao động, sản xuất, cung cấp đầy đủ sức người, sức của phục vụ kịp thời cho tiền tuyến; đồng thời, kiên quyết đấu tranh chống địch bình định, càn quét bảo vệ vững chắc vùng tự do, mở rộng khu du kích, làng chiến đấu, xây dựng và phát triển LLVT địa phương. Toàn tỉnh đã xây dựng được 68 tổ chức vũ trang, với 1.950 cán bộ, chiến sỹ du kích; tổ chức bồi dưỡng, huấn luyện cho 153 cán bộ chỉ huy dân quân du kích từ tiểu đội đến đại đội. Ở các thôn, xóm đều có lực lượng du kích.

Trải qua 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp, LLVT tỉnh đã phối hợp đánh bại các cuộc càn quét của địch trong chiến dịch Trần Hưng Đạo, Hoàng Hoa Thám, Quang Trung… Với khẩu hiệu “Tất cả cho tiền tuyến”, quân và dân trong tỉnh đã động viên 4,2 vạn người tham gia dân công hoả tuyến, huy động hàng ngàn tấn lương thực, hơn 300 tấn thực phẩm phục vụ cho chiến dịch Điện Biên Phủ; góp phần cùng quân và dân cả nước kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, mà đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu, đưa Miền Bắc đi lên Chủ nghĩa xã hội.

Bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, LLVT đã cùng với nhân dân các dân tộc trong tỉnh anh dũng, kiên cường, vừa sản xuất, vừa chiến đấu với tinh thần “Không có gì quý hơn độc lập tự do”, “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”, đã động viên và tiễn đưa 12 vạn thanh niên ưu tú của quê hương hăng hái lên đường tòng quân giết giặc, huy động gần 4.000 thanh niên tham gia lực lượng thanh niên xung phong phục vụ chiến đấu trên khắp chiến trường Nam, Bắc.

Cùng với nhiệm vụ sản xuất, xây dựng quê hương, chi viện sức người, sức của kịp thời cho tiền tuyến; LLVT và nhân dân Vĩnh Phúc đã huy động 30 vạn ngày công và nguyên vật liệu giúp đỡ các cơ quan, xí nghiệp của Trung ương về sơ tán ở địa phương, đào đắp hàng chục vạn mét khối đất đá xây dựng cầu đường, hầm hào, công sự, trận địa bảo đảm cho bộ đội chiến đấu và các công trình phòng tránh, sơ tán của Nhân dân.

Đặc biệt, trong 2 lần chiến đấu chống chiến tranh phá hoại bằng không quân của đế quốc Mỹ trên địa bàn, LLVT và nhân dân trong tỉnh đã phối hợp với lực lượng phòng không, không quân của Bộ đội chủ lực chiến đấu 783 trận, tiêu diệt 120 máy bay địch. Đáng chú ý, lực lượng dân quân xã Đạo Trù (huyện Lập Thạch, nay là huyện Tam Đảo), xã Sơn Lôi (huyện Bình Xuyên) đã dùng súng bộ binh bắn rơi máy bay phản lực của Mỹ. Đêm 17/10/1972, dân quân xã Tiền Châu, thị xã Phúc Yên bằng súng bộ binh đã bắn rơi một chiếc F111 loại máy bay hiện đại nhất của Mỹ lúc bấy giờ và là chiếc thứ 4.000 bị bắn rơi trên Miền Bắc nước ta.

Bước vào thời kỳ đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước, nhất là từ khi tái lập tỉnh (năm 1997) đến nay, LLVT tỉnh luôn quán triệt, chấp hành nghiêm các nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên về sẵn sàng chiến đấu; duy trì các chế độ trực sẵn sàng chiến đấu đúng quy định. Xây dựng LLVT tỉnh vững mạnh toàn diện, mẫu mực, tiêu biểu; tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, trọng tâm là tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ về chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm, đường lối quân sự - quốc phòng của Đảng; truyền thống của quân đội và LLVT tỉnh; phát huy tốt vai trò tiền phong, gương mẫu, trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên, trước hết là cấp ủy viên, cán bộ chủ trì, chủ chốt các cấp, tạo sự đoàn kết, thống nhất cao trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ quân sự - quốc phòng. 

Thực hiện tốt công tác dân vận, xây dựng cơ sở chính trị địa bàn, tham gia phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giúp dân xóa đói, giảm nghèo, thực hiện tốt chính sách xã hội, chính sách hậu phương quân đội gắn với thực hiện có hiệu quả chương trình xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh. Đặc biệt, LLVT tỉnh luôn phát huy vai trò nòng cốt, xung kích đi đầu trong ứng phó với thiên tai, dịch bệnh, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn và tích cực tham gia giúp đỡ nhân dân khắc phục hậu quả do thiên tai gây ra; giữ vững và phát huy phẩm chất, truyền thống hình ảnh "Bộ đội Cụ Hồ" và niềm tin yêu của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân đối với LLVT tỉnh. 

Ghi nhận những thành tích đạt được trong thời gian qua, LLVT tỉnh Vĩnh Phúc vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất, Nhì, Ba và nhiều phần thưởng cao quý khác.

Nhìn lại chặng đường 75 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành và phát triển, LLVT tỉnh đã không ngừng tiến bộ, trưởng thành về mọi mặt và giành nhiều chiến thắng vẻ vang, góp phần vào sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, bảo vệ quê hương.

Trong bối cảnh mới hiện nay, tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có những biến động hết sức nhanh chóng, phức tạp, khó lường; nhất là những vấn đề tranh chấp chủ quyền biển, đảo, biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, ô nhiễm môi trường; các thế lực thù địch, phản động tiếp tục chống phá quyết liệt, công khai, trực diện hơn. Trên địa bàn tỉnh, một số nơi, tình hình an ninh, trật tự, nhất là an ninh nông thôn còn tiềm ẩn nhân tố gây mất ổn định. Do vậy, LLVT tỉnh cần tập trung triển khai thực hiện tốt các nhiệm vụ về quân sự quốc phòng; nâng cao chất lượng, sức mạnh mọi mặt của khu vực phòng thủ, coi trọng xây dựng cơ sở vững mạnh toàn diện, nhất là vững mạnh về chính trị ở các địa bàn trọng điểm; góp phần tạo bước phát triển mới, vững chắc về sức mạnh chiến đấu của LLVT tỉnh theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ chính trị trong thời kỳ mới. Tiếp tục xây dựng LLVT tỉnh vững mạnh về tư tưởng, tổ chức và đạo đức, nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, trình độ sẵn sàng chiến đấu, bảo đảm gọn, mạnh đủ sức hoàn thành nhiệm vụ trong thời bình và sẵn sàng mở rộng khi có yêu cầu. Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức Đảng các cấp trong LLVT địa phương.

Tự hào phát huy truyền thống anh hùng, LLVT tỉnh Vĩnh Phúc quyết tâm cùng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong tỉnh vượt qua mọi khó khăn, thử thách, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; xây dựng tỉnh Vĩnh Phúc vững mạnh về chính trị, giàu về kinh tế, mạnh về quốc phòng - an ninh, có đời sống văn hoá, xã hội phát triển, giàu bản sắc; thực hiện tốt công tác đối ngoại quân sự; hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của đội quân chiến đấu, đội quân công tác, xứng đáng là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Dương Ngân