Thực hiện Nghị định số 36/1998/NĐ-CP, ngày 9/6/1998 của Chính phủ về việc chia tách huyện Tam Đảo thành hai huyện Bình Xuyên và Tam Dương, ngày 01/9/1998, huyện Bình Xuyên được tái lập, khi mới tái lập huyện có 14 xã, thị trấn (ngày 09/12/2003, theo Nghị định số 153/2003/NĐ- CP của Chính phủ, huyện Tam Đảo được thành lập, xã Minh Quang được tách về huyện Tam Đảo, Bình Xuyên còn lại 13 xã, thị trấn); diện tích đất tự nhiên có 14.847,31ha; dân số 116.731 người. Sau 25 năm tái lập, đến nay, huyện có tổng diện tích đất tự nhiên 14.847,13ha, với 13 đơn vị hành chính cấp xã (gồm 8 xã và 5 thị trấn), dân số khoảng 139.430 người với 7 dân tộc cùng sinh sống, 7/13 xã, thị trấn có đồng bào Công giáo, chiếm khoảng 8% dân số. Đảng bộ huyện có hơn 6.000 đảng viên đang sinh hoạt tại 58 chi, đảng bộ trực thuộc (13 đảng bộ xã, thị trấn, 03 đảng bộ cơ quan, 42 chi bộ hành chính, sự nghiệp).
Từ khi tái lập năm 1998, huyện Bình Xuyên đã tích cực chuyển dịch cơ cấu kinh tế và đẩy mạnh đầu tư cho phát triển ngành công nghiệp - xây dựng. Trong quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Vĩnh Phúc đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, huyện Bình Xuyên cùng với thành phố Vĩnh Yên và thành phố Phúc Yên được xác định là khu vực tập trung sản xuất công nghiệp của tỉnh. Các khu công nghiệp được bố trí ở những khu vực thuận tiện về hạ tầng đối ngoại: Gần với Quốc lộ 2 - trục đường huyết mạch quan trọng chạy qua địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, kết nối tỉnh với các địa phương khác trong vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc; với vị trí gần sân bay Nội Bài, có đường cao tốc Hà Nội - Lào Cai chạy qua, có nút giao IC3 cao tốc Nội Bài - Lào Cai cùng hệ thống giao thông trong vùng vươn tới các cụm cảng biển, cảng hàng không... tạo điều thuận lợi trong thu hút đầu tư phát triển công nghiệp.
Sau 25 năm tái lập, Bình Xuyên luôn duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân trên 20%/năm; kinh tế của huyện đã phát triển toàn diện, tốc độ tăng trưởng kinh tế duy trì ở mức cao trong thời gian dài, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực, từ một huyện thuần nông, đến nay ngành công nghiệp - xây dựng đã chiếm tỷ trọng chủ yếu trong cơ cấu kinh tế của huyện. Hiện huyện có 07 khu công nghiệp; 04 cụm công nghiệp đã và đang đi vào hoạt động với 2.023 doanh nghiệp; ngành công nghiệp - xây dựng trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội của huyện, giá trị sản xuất trên địa bàn năm 1999 đạt 225,4 tỷ đồng, năm 2022 giá trị sản xuất đạt 210.338,5 tỷ đồng; thu ngân sách đạt 2.598 tỷ đồng; thương mại - dịch vụ duy trì tốc độ tăng trưởng cao, thị trường hàng hóa phong phú, đa dạng; các loại hình dịch vụ ngày càng phát triển hỗ trợ đắc lực cho các ngành sản xuất, kinh doanh như: Tín dụng, ngân hàng, bưu chính viễn thông, nhà hàng; nhất là dịch vụ nhà trọ, dịch vụ vận tải tăng trưởng mạnh đáp ứng và phục vụ tốt nhu cầu sản xuất, kinh doanh và đời sống của nhân dân.
Hạ tầng công nghiệp được quan tâm chú trọng, hệ thống giao thông từng bước được đầu tư đồng bộ. Nhờ đó diện mạo đô thị, nông thôn đã thay đổi cơ bản, hệ thống điện, đường, trường, trạm ngày một khang trang hơn, 10/10 xã đã đạt chuẩn nông thôn mới. Năm 2015, Bình Xuyên là một trong hai huyện đầu tiên của tỉnh vinh dự được Thủ tướng Chính phủ công nhận huyện đạt chuẩn nông thôn mới. Đến nay, các tiêu chí NTM được giữ vững và từng bước nâng cao chất lượng, xây dựng xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu đang tiếp tục được đẩy mạnh. Để nâng cao tiêu chí xây dựng NTM, đô thị văn minh, BCH Đảng bộ huyện đã ban hành Nghị quyết chuyên đề số 05-NQ/HU tập trung xây dựng huyện Bình Xuyên đến năm 2025 trở thành thị xã Bình Xuyên; năm 2023 tập trung xây dựng làng văn hóa kiểu mẫu trên địa bàn huyện, trước mắt thực hiện điểm ở 03 đơn vị Gia Khánh, Hương Canh và Tam Hợp; quan tâm đầu tư, nâng cấp kết cấu hạ tầng phát triển đô thị; phấn đấu đến năm 2025, Đảng bộ huyện có 7-9 xã, thị trấn đủ tiêu chí thành phường, huyện đủ tiêu chí thị xã.
Các lĩnh vực văn hóa - xã hội, khoa học công nghệ được quan tâm, góp phần thúc đẩy hoàn thành các chỉ tiêu kinh tế của huyện. Là huyện có nhiều di sản văn hóa phong phú, trên địa bàn huyện có 18 lễ hội. Các lễ hội được tổ chức thường niên, như: Lễ hội vật Quất Lưu, lễ hội kéo Song Hương Canh (tổ chức từ mùng 3 - 5 tháng Giêng, đã được UNESCO công nhận di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại năm 2015)... Qua các thời kỳ, lễ hội có nhiều thay đổi nhưng cơ bản vẫn bảo lưu được các giá trị truyền thống. Cùng với các lễ hội, trên địa bàn huyện còn có 203 di tích lịch sử, văn hóa (trong đó có 13 di tích lịch sử (DTLS) được xếp hạng cấp Quốc gia, 46 di tích xếp hạng cấp tỉnh) tiêu biểu như: Đền Thánh Mầu, Đền Nguyễn Duy Thì, cụm Đình Hương Canh (được công nhận là di sản Quốc gia đặc biệt)... những giá trị văn hóa lịch sử đã góp phần quan trọng vào việc hình thành nét văn hóa đặc trưng của người Bình Xuyên. Cùng với đó, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” phát triển mạnh mang lại hiệu quả thiết thực. Đến năm 2022, toàn huyện có 89,2% hộ gia đình đạt gia đình văn hoá, 81,5% thôn, tổ dân phố văn hoá; 75,4% đơn vị văn hóa. Sự nghiệp y tế luôn được ưu tiên đầu tư, công tác chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ nhân dân có nhiều tiến bộ. Công tác vệ sinh phòng chống dịch bệnh được quan tâm chỉ đạo thường xuyên, các dịch bệnh lớn được khống chế kịp thời đặc biệt là dịch Covid-19. Hệ thống y tế từ huyện đến cơ sở từng bước được củng cố và phát triển, cơ sở vật chất được đầu tư theo hướng hiện đại, đội ngũ cán bộ y tế được tăng cường về số lượng và chất lượng. Phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập được thực hiện tốt ở các địa phương, đơn vị; chất lượng giáo dục từng bước được nâng lên, đến nay toàn huyện có 55 trường học và 01 trung tâm giáo dục thường xuyên - giáo dục nghề nghiệp, 100% các xã, thị trấn trên địa bàn huyện có Trung tâm học tập cộng đồng, hội khuyến học hoạt động có hiệu quả; chính sách an sinh xã hội, xoá đói giảm nghèo được thực hiện tốt; tỷ lệ hộ nghèo năm 1998 là 12,6%, hộ đói 2,7%; đến năm 2022 giảm xuống còn 0,57%. Việc thực hiện chính sách, giải quyết việc làm, an sinh xã hội được thực hiện tốt; các chế độ, chính sách đối với người có công, người lao động được đảm bảo kịp thời, đúng quy định. Công tác quân sự - quốc phòng được giữ vững. Tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo, an ninh doanh nghiệp được duy trì, an ninh tôn giáo cơ bản ổn định.
Song song với việc nỗ lực tập trung mọi nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội, Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, Thường trực Huyện ủy thực hiện nghiêm Quy chế làm việc của cấp ủy; xây dựng và triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình công tác hằng năm. Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện từng nhiệm kỳ; chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương quyết tâm, tích cực thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ trọng tâm giao năm hằng năm; chú trọng củng cố và xây dựng hệ thống chính trị từ huyện đến cơ sở, chỉ đạo cấp ủy các cấp từ huyện đến cơ sở tiếp tục triển khai thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 các khóa về công tác xây dựng đảng gắn với thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; thực hiện tốt việc nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp; nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên; luôn coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên của từng cấp ủy, đảng viên, thông qua đó tiếp tục duy trì xây dựng và nâng cao chất lượng các mô hình, điển hình đã có tại đơn vị, địa phương; lựa chọn những mô hình, điển hình tiêu biểu, hiệu quả để nhân rộng; đồng thời phát hiện, xây dựng thêm những mô hình, điển hình mới, nhằm tạo sức lan tỏa sâu rộng trong đời sống xã hội về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Công tác xây dựng tổ chức cơ sở Đảng, được quan tâm chỉ đạo; việc đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở Đảng, đảng viên được thực hiện nghiêm túc. Năm 1999, có 45/46 cơ sở Đảng được tham gia đánh giá xếp loại; trong đó số cơ sở Đảng đạt TSVM là 32 đơn vị, chiếm 69,58%; số cơ sở Đảng được xếp loại khá là 11 đơn vị chiếm 23,9%; số cơ sở Đảng xếp loại yếu là 02 đơn vị chiếm 4,35%, đến năm 2022 số chi, đảng bộ hoàn thành tốt nhiệm vụ: 42/58 = 72,41%; số chi, đảng bộ hoàn thành nhiệm vụ đạt: 3/58 = 5,17%; số Đảng bộ hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên 14/16 = 87,5%; số đảng bộ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ: 4/14 = 28,57%; số đảng bộ hoàn thành tốt nhiệm vụ: 10/16 = 62,5%. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ được triển khai thực hiện tốt. Công tác kiểm tra, giám sát được tăng cường; việc xây dựng và tổ chức thực hiện chương trình kiểm tra, giám sát của cấp ủy được tiến hành theo đúng quy định; nội dung kiểm tra, giám sát tập trung vào việc triển khai thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, việc thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Qua kiểm tra, giám sát, đã kịp thời khắc phục những tồn tại, hạn chế trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy; phát hiện và làm rõ những khuyết điểm, sai phạm, xử lý nghiêm túc những vi phạm của tổ chức đảng và đảng viên, đồng thời đề ra những giải pháp cụ thể để phòng ngừa, ngăn chặn, uốn nắn, chấn chỉnh kịp thời. Công tác Dân vận có nhiều đổi mới theo hướng sát cơ sở; hệ thống dân vận các cấp ngày càng phát huy tốt vai trò tham mưu cho cấp ủy, giúp cấp ủy chỉ đạo sát sao trong việc triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách, chỉ thị, nghị quyết của Đảng, góp phần tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng.
Dưới sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, hoạt động của HĐND có nhiều đổi mới. Nội dung các kỳ họp có nhiều đổi mới, sát thực tiễn, phát huy dân chủ tập thể trong thảo luận. Các đại biểu HĐND đã phát huy được vai trò trách nhiệm của người đại biểu trong thực hiện chức năng, quyền hạn và nhiệm vụ theo quy định. Qua các kỳ họp HĐND đã khẳng định được vai trò, nhiệm vụ của mình là cơ quan quyền lực của nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân.
Ủy ban nhân dân làm tốt vai trò chỉ đạo điều hành quản lý Nhà nước theo pháp luật, hoạt động của bộ máy chính quyền luôn được kiện toàn, củng cố gắn với công tác kiện toàn hệ thống chính trị từ huyện tới cơ sở theo hướng “tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả”, từng bước nâng cao năng lực quản lý, điều hành; tăng cường, chủ động xây dựng kế hoạch, quy hoạch, xử lý kịp thời những vấn đề phát sinh; ban hành nhiều cơ chế, chính sách để huy động các nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội, tạo môi trường thuận lợi thu hút doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế đầu tư sản xuất, kinh doanh trên địa bàn. Đến nay, huyện Bình Xuyên đã hoàn thành việc sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo nội dung Đề án 01-ĐA/TU của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ và Nghị quyết số 22/2017-HĐND của HĐND tỉnh đối với cấp xã, thôn, tổ dân phố; thực hiện sắp xếp lại tổ chức bộ máy, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ổn định và hiệu quả.
Hoạt động của MTTQ và các đoàn thể, tiếp tục có sự đổi mới về nội dung, phương pháp hoạt động, từng bước thực hiện tốt vai trò giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh. MTTQ trở thành hạt nhân cho các phong trào, cuộc vận động như: “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, “Ngày vì người nghèo”, “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, phong trào xây dựng nhà tình nghĩa, tình thương, phong trào xoá đói, giảm nghèo, xây dựng nếp sống văn minh... Các tổ chức chính trị, xã hội như: Liên đoàn Lao động, Đoàn Thanh niên, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh thể hiện tốt vai trò tập hợp quần chúng, triển khai các phong trào, cuộc vận động, góp phần tham gia xây dựng đảng, chính quyền các cấp trong sạch, vững mạnh.
Với những thành tích của Đảng bộ, chính quyền và các dân tộc huyện Bình Xuyên, Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã trao tặng nhiều phần thưởng cao quý như: Danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, Chính phủ tặng cờ thi đua đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua năm 2002; Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương lao động hạng 3 năm 2004; Huân chương lao động hạng 2 năm 2008; Huân chương lao động hạng nhất năm 2013, Tỉnh uỷ tặng cờ thi đua cho Đảng bộ huyện đã đạt danh hiệu Đảng bộ trong sạch, vững mạnh năm 2012; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho cán bộ và nhân dân huyện Bình Xuyên vì đã có thành tích xuất sắc từ năm 2013 - 2017; năm 2018 được Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc tặng danh hiệu “Tập thể lao động xuất sắc” cho Nhân dân và cán bộ huyện Bình Xuyên đã có thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ năm 2017.
Phát huy những kết quả đã đạt được, trong thời gian tới, Bình Xuyên tiếp tục khắc phục khó khăn, phấn đấu trở thành một trong những huyện phát triển mạnh về công nghiệp, có tốc độ phát triển kinh tế cao của tỉnh. Trong đó, tập trung rà soát các quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội; quy hoạch phát triển khu, cụm công nghiệp, làng nghề truyền thống; từng bước đầu tư hạ tầng các khu công nghiệp, đô thị theo hướng hiện đại; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ lần thứ XX đã đề ra; tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới, nâng cao chất lượng đời sống vật chất và tinh thần của người dân, phấn đấu trở thành huyện nông thôn mới kiểu mẫu; tập trung phát triển dịch vụ, du lịch, xây dựng các vùng sản xuất nông nghiệp công nghệ cao; gắn kết giữa nhà khoa học, doanh nghiệp, hợp tác xã với nông dân trong phát triển nông nghiệp để tạo ra các vùng sản xuất hàng hóa, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Cùng với đó, quan tâm phát triển các lĩnh vực văn hóa, xã hội; thực hiện tốt nhiệm vụ quốc phòng, an ninh; coi trọng và thực hiện tốt hơn nữa công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.
Với những kết quả đã đạt được cùng sự quyết tâm cao của cả hệ thệ thống chính trị huyện, sự nỗ lực của các tầng lớp nhân dân, tin tưởng rằng, trong thời gian tới huyện Bình Xuyên sẽ tiếp tục đạt được những thành tựu quan trọng góp phần quan trọng vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và cả nước./.
Nguyễn Minh Trung - TUV, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Bình Xuyên