Vĩnh Tường là một miền quê trù phú ven sông Hồng, nơi có bề dày truyền thống văn hiến, cách mạng và những giá trị văn hóa đặc sắc được trao truyền, lưu giữ, tiếp nối qua nhiều thế hệ, đã trở thành nền tảng, động lực quan trọng trên hành trình đổi mới và phát triển của quê hương Vĩnh Tường. Từ một huyện thuần nông, sau 30 tái lập, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân huyện Vĩnh Tường đã làm nên những dấu ấn đậm nét với bước đột phá đáng tự hào. 

Những ngày đầu tái lập huyện năm 1996, Vĩnh Tường phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, thử thách. Cơ sở vật chất, hệ thống giao thông, kết cấu hạ tầng còn thiếu và yếu. Đường giao thông nông thôn chủ yếu là đường đất cấp phối… Nền kinh tế phát triển chậm, tỷ trọng ngành nông nghiệp chiếm hơn 75% trong cơ cấu kinh tế; ngành công nghiệp hầu như chưa phát triển, sản xuất tiểu thủ công nghiệp phát triển manh mún ở một số làng nghề; ngành thương mại - dịch vụ quy mô nhỏ là chủ yếu. Đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân còn nhiều hạn chế, số hộ nghèo chiếm tỷ lệ cao.

Diện mạo đô thị trung tâm huyện Vĩnh Tường khang trang, khởi sắc

Phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị và tinh thần đoàn kết, thống nhất, năng động, sáng tạo và quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của các cấp ủy Đảng, chính quyền từ huyện đến cơ sở, bằng sự đồng thuận của các tầng lớp nhân dân, Vĩnh Tường đã từng bước vượt khó đi lên, đạt được nhiều thành tựu quan trọng và toàn diện trên tất cả các lĩnh vực.

Trong lĩnh vực kinh tế, nhịp độ tăng giá trị sản xuất bình quân hằng năm tăng từ 6% giai đoạn 1996-2000 lên 9,19% giai đoạn 2020-2025. Thu nhập bình quân đầu người tăng từ 2,09 triệu đồng năm 2000 lên 72 triệu đồng năm 2024. Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 22,6% năm 1996 xuống còn 0,42% năm 2024. Đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân không ngừng được nâng cao. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, tăng tỷ trọng ngành công nghiệp - xây dựng và dịch vụ, giảm tỷ trọng ngành nông nghiệp. Tỷ trọng ngành nông nghiệp giảm mạnh từ 75,3% năm 1996 xuống còn 12,7% năm 2024; ngành công nghiệp - xây dựng tăng từ 10,4% năm 1996 lên 55,36% và ngành dịch vụ tăng nhanh từ 14,3% lên 31,94% năm 2024. Đặc biệt, huyện luôn quan tâm, chú trọng thu hút đầu tư phát triển ngành công nghiệp. Trên địa bàn huyện hiện có 02 khu công nghiệp và 10 cụm công nghiệp, 08 làng nghề truyền thống được UBND tỉnh công nhận. Các khu công nghiệp, cụm công nghiệp duy trì việc làm thường xuyên cho gần 20.000 lao động trong và ngoài huyện. Hạ tầng kinh tế - xã hội được đầu tư đồng bộ. Đến nay, 100% đường huyện lộ, 100% đường trục chính của xã, các đường liên thôn, xóm đã được cứng hóa. Trong đó, nhiều công trình, dự án lớn được đầu tư xây dựng như: Trường THCS Vĩnh Tường, đền thờ liệt sỹ Nguyễn Thái Học, công viên cây xanh; xây dựng hạ tầng đô thị loại IV… làm thay đổi diện mạo quê hương.

Mặc dù cơ cấu ngành công nghiệp, dịch vụ khá phát triển song ngành nông nghiệp vẫn là một trong những thế mạnh của huyện Vĩnh Tường so với các địa phương khác trong tỉnh. Trên địa bàn huyện đã hình thành nhiều vùng sản xuất hàng hóa với quy mô lớn như: Vùng sản xuất hàng hóa bí đỏ 370 ha tại các xã Vũ Di, Yên Bình, Thượng Trưng, Lũng Hòa, thị trấn Vĩnh Tường... Vùng rau, củ, quả an toàn theo hướng VietGAP quy mô 220 ha tại các xã Đại Đồng, Tân Tiến, Thượng Trưng, Bình Dương, Yên Lập, Tân Phú, Chấn Hưng, Nghĩa Hưng, thị trấn Thổ Tang... Trong chăn nuôi bước đầu đã hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung ở nhiều xã và đã có nhiều mô hình chăn nuôi được chứng nhận VietGAP.

Song song với phát triển kinh tế, huyện quan tâm đầu tư phát triển giáo dục. Chất lượng giáo dục mũi nhọn của huyện luôn đứng trong tốp đầu của tỉnh, chất lượng giáo dục đại trà từng bước được nâng lên. Công tác xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia, trường xanh - sạch - đẹp tiếp tục được coi trọng. Đến tháng 4-2025, toàn huyện có 80/87 trường đạt chuẩn quốc gia, trong đó có 43/87 trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 2; 4/4 trường THPT trên địa bàn được công nhận đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 trở lên. Học sinh Vĩnh Tường có điểm đỗ vào các trường THPT công lập cao nhất tỉnh, xếp thứ nhất tỉnh cả về tỷ lệ đạt giải và chất lượng giải trong kỳ thi học sinh giỏi lớp 9 cấp tỉnh. Bên cạnh đó, chất lượng giáo dục của các trường THPT trên địa bàn, nhất là các Trường THPT Nguyễn Viết Xuân, THPT Lê Xoay có bước tiến vượt bậc, tạo sức hút lớn đối với học sinh. Sự nỗ lực phấn đấu của toàn huyện và của các thầy, cô giáo đã góp phần đưa ngành giáo dục Vĩnh Tường luôn đứng vững ở vị trí tốp đầu tỉnh Vĩnh Phúc.

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” được phát triển ở cả bề rộng và chiều sâu. Toàn huyện có 22 xã, thị trấn được đề nghị tặng danh hiệu “Xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới”, “Thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh". Cùng với đó, phong trào thể dục, thể thao quần chúng phát triển sâu rộng, mạnh mẽ, đa dạng, nhất là tại các khu thiết chế văn hóa - thể thao Làng văn hóa kiểu mẫu. Việc thực hiện nếp sống văn minh, văn hóa mới ở các địa phương, cơ quan, đơn vị trên địa bàn được thực hiện nghiêm túc, ý nghĩa thiết thực. Toàn huyện có 84,6% người dân qua đời sử dụng hình thức hỏa táng. Nhiều xã có gần 100% người qua đời được đưa đi hỏa táng như: Vũ Di, Tân Phú, Tuân Chính, Cao Đại, An Tường (nay là xã An Nhân)... Năm 2024, tỷ lệ gia đình văn hóa đạt 94,8%; tỷ lệ thôn, tổ dân phố đạt chuẩn văn hóa đạt 92,7%. Công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống được quan tâm và đạt nhiều kết quả quan trọng. Các di tích lịch sử, văn hóa được đầu tư tu bổ, xây dựng bằng nội lực và được công nhận cấp quốc gia, cấp tỉnh như Lễ hội truyền thống xã Đại Đồng được công nhận di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia, đền Đức Ông - thị trấn Tứ Trưng được xét tặng di tích Quốc gia. Đặc biệt, năm 2022 đã tổ chức thành công chuỗi sự kiện Kỷ niệm 200 năm Danh xưng Vĩnh Tường (1822-2022), góp phần tuyên truyền, giáo dục truyền thống lịch sử hào hùng của quê hương.

Lĩnh vực y tế được quan tâm đầu tư, phát triển theo hướng chuẩn hóa. Cơ sở vật chất, trang thiết bị và đội ngũ y, bác sỹ không ngừng phát triển, cơ bản đáp ứng được nhu cầu khám, chữa bệnh ngày càng cao của Nhân dân. Đặc biệt, trong thời gian diễn ra đại dịch Covid-19, huyện Vĩnh Tường đã thực hiện tốt các hoạt động chuyên môn, kỹ thuật như giám sát, truy vết, xét nghiệm, tiêm chủng; huy động tốt các nguồn lực để phòng chống dịch Covid-19. Nhờ đó, tình hình dịch Covid-19 từng bước được kiểm soát, góp phần tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội và đời sống của nhân dân đi vào hoạt động bình thường.

Bên cạnh đó, Vĩnh Tường là điểm sáng của tỉnh trong công tác đền ơn đáp nghĩa, chăm lo cho người nghèo, người yếu thế, “Không để ai bị bỏ lại phía sau”. Các cấp ủy và chính quyền địa phương đã tập trung huy động mọi nguồn lực xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ chính sách, hộ có hoàn cảnh khó khăn về nhà ở. Từ 2020 đến năm 2025, toàn huyện đã xây mới và sửa chữa 502 nhà đại đoàn kết với tổng kinh phí hơn 72 tỷ đồng. Cùng với đó, để giúp người dân thoát nghèo bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống, cấp ủy và chính quyền các cấp đã lồng ghép nhiều giải pháp giảm nghèo thiết thực như: Hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi, vật tư, dụng cụ sản xuất; tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật vào sản xuất, thay đổi phương thức canh tác cho người dân; giải quyết cho vay các nguồn vốn ưu đãi thông qua ngân hàng chính sách xã hội… Vì vậy, tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh, năm 2020 có 894 hộ nghèo (chiếm 1,4%), đếm nay giảm còn 0,42%. Đồng thời, công tác an sinh xã hội được quan tâm kịp thời, chu đáo với nhiều hoạt động ý nghĩa như tổ chức thăm hỏi, tặng quà đối tượng chính sách, người có công và trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn các dịp lễ, tết. 100% hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn và công nhân, người lao động có hoàn cảnh khó khăn được nhận quà dịp Tết Nguyên đán.

Lĩnh vực quốc phòng, an ninh được quan tâm, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo sát với tình hình thực tế của địa phương. Huyện đã dành nhiều nguồn cả về nhân lực, vật lực cho công tác quân sự, quốc phòng và xây dựng khu vực phòng thủ. Công tác huấn luyện, diễn tập, xây dựng lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên được đổi mới, ngày càng đi vào nền nếp; chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của lực lượng vũ trang huyện không ngừng được nâng lên, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Đặc biệt, cuộc diễn tập Khu vực phòng thủ 1 bên 2 cấp năm 2024 của huyện được Ban Chỉ đạo tỉnh đánh giá xuất sắc (đạt 9,75 điểm), là huyện đạt số điểm cao nhất trong các đơn vị diễn tập nhiệm kỳ 2020-2025; tổ chức thành công Đại hội thi đua quyết thắng lực lượng vũ trang huyện giai đoạn 2019-2024. Từ năm 2021 đến năm 2024, toàn huyện có 1.375 thanh niên lên đường bảo vệ Tổ quốc, luôn hoàn thành 100% chỉ tiêu được giao, được Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh và Bộ Tư lệnh Quân khu 2 đánh giá là một trong những địa phương có truyền thống hoàn thành tốt công tác tuyển quân.

Những đổi thay của huyện trong 30 năm qua không thể không nhắc tới kết quả lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Các cấp ủy Đảng, chính quyền trong huyện đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị; sự đồng thuận, chung tay, góp sức của toàn thể Nhân dân với quyết tâm cao nhất để đưa huyện Vĩnh Tường cán đích huyện nông thôn mới. Đến nay, 26/26 xã đạt chuẩn nông thôn mới (đạt 100%). Giai đoạn 2021-2023, có 13 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao (trong đó có 3 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu); 3 thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh; 71 thôn đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu (trong đó có 7 thôn đạt chuẩn thôn thông minh). Tổng kinh phí huy động xây dựng nông thôn mới trong toàn huyện là 9.538 tỷ đồng, trong đó nhân dân đóng góp hơn 6.446 tỷ đồng. 

Những kết quả mà huyện Vĩnh Tường đạt được trong 30 năm qua rất đáng trân trọng và tự hào; đánh dấu mốc son trong sự trưởng thành và phát triển của Đảng bộ huyện trong việc vận dụng sáng tạo các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước vào điều kiện thực tế của địa phương. Phát huy truyền thống của quê hương, Đảng bộ và Nhân dân Vĩnh Tường quyết tâm thực hiện thành công chủ trương của Bộ Chính trị và Ban Bí thư về xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, cùng đất nước bước vào Kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Đàm Hữu Khanh, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Tường